PL/CZ informace – zákony – předpisy – pozvánky a pod. CZ/PL informacje – ustawy – przepisy – zaproszenia itp.
Polsko takovou příležitost nemělo tisíc let. Spolu s Čechy můžeme dohnat Německo.*
Takiej szansy Polska nie miała od tysiąca lat. Razem z Czechami możemy dogonić Niemcy.*
„Polsko takovou příležitost nemělo tisíc let.“ Spolu s Čechy můžeme dohnat Německo.
Česká republika a Polsko – existuje mezi těmito zeměmi více spolupráce, nebo konkurence? Tato otázka je obzvláště relevantní pro ekonomiku. Obě země mají v otázce pomoci Ukrajině velmi podobný postoj. Obě země spolupracují v rámci Visegrádské skupiny. Češi začali měnit svůj postoj k Polsku – od odstupu a ironie k obdivu. Tato témata byla projednána během panelové diskuse „Spolupráce ve středu Evropy“ v rámci Evropského ekonomického kongresu.
Krzysztof Szczepanik Přidáno: 18. května 2025 20:00
- Polsko-české kontakty jsou osou středoevropské spolupráce. To je názor panelistů účastnících se Evropského ekonomického kongresu.
- Podle účastníků panelu „Spolupráce ve středu Evropy“ může být zbrojní průmysl hnací silou technologického rozvoje regionu.
- Ukrajina by měla být zahrnuta do struktur Visegrádské skupiny. To by znamenalo definitivní a rychlejší vstup země do Evropské unie.
Břetislav Dančak, velvyslanec České republiky v Polsku, připomněl obtíže v rozvoji polsko-českých kontaktů v posledních letech.
– Nejdřív byla pandemie, – řekl Dančak. – Toto je krize, která zasáhla otevřenost ekonomiky. Po pandemii přišla ruská agrese proti Ukrajině. Tyto problémy však významně neovlivnily naše vzájemné ekonomické vztahy. Společná podpora Ukrajiny posílila politické vazby. Jedním z atributů této spolupráce je rostoucí úroveň vzájemných investic. Důležitý je i vzájemný obchod. To představuje 36 miliard eur ročně. Polsko a Česká republika jsou si navzájem druhými nejvýznamnějšími ekonomickými partnery.
Dančak také připomněl, že první automobil v Rakousko-Uhersku byl vyroben v České republice. To by dokázalo technologický pokrok jeho země. Česká republika se v současné době odklání od energetické monokultury založené na uhlí. Do roku 2050 má polovina energie země pocházet z jaderných elektráren. Nyní je to asi 40 procent.
Velvyslanec proto vidí potřebu spolupráce mezi specialisty – atomisty z Polska a České republiky. Jak zdůraznil, stát se inženýrem v této specializaci je celoživotní volbou. Proto by měl být každý specialista využíván efektivně. Podle Břetislava Dančaka je vzdělávání specialistů rozhodnutím orientovaným na budoucnost pro každou zemi. Čím více vysoce kvalifikovaných specialistů bude, tím větší jistota, že v budoucnu nikdo nebude hledat levnou pracovní sílu v Česku ani v Polsku.
Vít Dostál, výkonný ředitel České asociace pro mezinárodní otázky (AMO), zase velmi doufá, že Visegrádská skupina v souvislosti s polským předsednictvím EU získá nový impuls k akci.
– V rámci zemí skupiny máme různé názory, ale stále to existuje. V současné době se jedná o intenzivní bilaterální kontakty. Například se konají pravidelná setkání zástupců polských a českých úřadů. Výzvami současné doby jsou otázky investic do obrany a digitalizace – zdůraznil Vít Dostal.
Mezilidské kontakty jsou základem pro další spolupráci
Podle něj se pro Čechy Polsko stalo zemí, o které se mluví se sympatiemi. Čeští studenti si rádi vybírají polské univerzity jako místo studia. Stejně tak Poláci, kteří by chtěli studovat v České republice. Rozšířený systém stipendií má s tím napomoci.
O kontaktech na úrovni společností hovořil i Adam Eberhardt, zástupce ředitele Centra pro východoevropská studia na Varšavské univerzitě. Souhlasil s Vítem Dostálem, že nárůst vzájemné osobní dopravy mezi Polskem a Českou republikou je velmi důležitý.
– Obzvláště důležité je, že čeští turisté objevili Polsko jako zemi pro svou vlastní dovolenou. Tento trend je podle něj nutné udržet rozšiřováním silničního a železničního spojení. Martin Ehl, analytik deníku Hospodářské noviny (jednoho ze tří hlavních deníků v České republice), také považuje mezilidské vztahy za velmi důležité v polsko-českých kontaktech. Podle něj je základem této spolupráce rozvoj vzájemného dopravního spojení.
– Infrastruktura by měla být integrovaná. Aby každá silnice v Polsku měla své pokračování v České republice. To, že naše země čelí užší integraci, dokazuje i příklad mé rodiny – moje dcera plánuje studovat v Polsku. Polské univerzity ve Vroclavi se těší velké úctě mezi mladými Čechy. Kromě toho si mnoho Čechů kupuje domy poblíž Ratiboře. A ti majetnější si kupují byty na polském pobřeží Baltského moře – zdůraznil expert.
Dopad mezinárodní situace na bilaterální vztahy
Podle Adama Eberhardta se sociální polarizace v evropských zemích, a dokonce i v USA, promítá do mezinárodních vztahů. Jako nejvýraznější příklad Eberhardt uvedl vzájemné vnímání Poláků a Maďarů. Vztahy bývaly srdečné, ale nyní jsou plné chladu a nedůvěry, a to i na „mezilidské“ úrovni.
– Velvyslanci z Budapešti a Varšavy byli dokonce odvoláni ke konzultacím – zdůrazňuje Eberhardt. – Není také známo, jaký dopad na tyto kontakty v našem regionu Evropy budou mít výsledky podzimních voleb v České republice a prezidentských voleb v Rumunsku. Doufám však, že se tyto vztahy budou vyvíjet pozitivním směrem. Protože i když nás politika rozděluje, existuje mnoho společných zájmů.
Ekonomika jako základ středoevropské integrace
Michal Kořan, generální ředitel Globálního výzkumného institutu arény (GARI) a předseda programové rady Polsko-české letecké asociace (PCAA), zdůraznil potřebu ekonomické synergie mezi zeměmi. Viděl však možnost nejen spolupráce, ale i konkurence.
– Téma ekonomického nacionalismu se vrací do Evropy. To jsou již globální trendy, řekl Kořan. – Největší konkurenci vidím ve vývoji výrobních technologií. Vývoj umělé inteligence zde hraje hlavní roli. To bude mít zvláštní význam v technologicky nejvyspělejších procesech – letectví a jaderné energii.
Jan Sechter, český diplomat, velvyslanec České republiky v Polsku v letech 2008-2013, vidí pozitivní roli integračních procesů ve střední Evropě pro visegrádské struktury.
– Jsem zastáncem regionální spolupráce. Takže pokud postavíte centrální komunikační port, bude to mít dopad na celý region. Bude nutné mít železniční, silniční nebo letecké spojení mezi jednotlivými zeměmi a polskou CPK, poznamenal diplomat. Sechter zdůraznil, že Američané by neměli být ze spolupráce vyloučeni. To je podle něj společný názor všech zemí Visegrádské skupiny. Zároveň dodal, že čím více budou tyto země jednat společně vůči washingtonské administrativě, tím silnější bude jejich pozice.
Ukrajina je klíčem k rozvoji regionální spolupráce
Mluvili také o potřebě zapojit do spolupráce i Ukrajinu. Adam Eberhardt zdůraznil, že pokud hovoříme o účasti na obnově ukrajinské ekonomické podstaty, musíme mít na paměti, že investice jsou na Ukrajině potřeba okamžitě. I ve zdevastované energetické soustavě.
– Polsko zůstává hlavním centrem této pomoci. Obnova ukrajinské ekonomiky je také velkou příležitostí pro polské a české podniky, uvedl zástupce ředitele Centra pro východoevropské studie.
Jak zdůraznil, velkou pomocí pro investice do podnikání jsou také polská Banka Gospodarstwa Krajowego a polský pojišťovací systém – KUKE.
– Polské a české firmy samozřejmě nejsou žádní giganti. Proto bude v boji o zakázky nutné se opírat o vládní záruky a také obsazovat místa na stavbách v pohraničních oblastech – uvedl Adam Eberhardt.
Martin Ehl je podobného názoru. Domnívá se, že obranný průmysl může být v současnosti základem ekonomického rozvoje Polska a České republiky. Kromě toho může tento sektor úzce spolupracovat s vysoce rozvinutým zbrojním průmyslem Ukrajiny. V Polsku 90 procent tohoto odvětví je v rukou státu. V Česku je to naopak – 90 procent zbrojního průmyslu je v rukou soukromých společností. To nebrání dobrým, společným zájmům. Jedním z nich je spolupráce se slovenským zbrojním sektorem.
– Je to zvláštní konstrukce, – řekl komentátor. – Polsko dodává Ukrajině munici, která je formálně dovážena z České republiky, ale fyzicky ji vyrábějí továrny na Slovensku.
Jan Sechter také zdůraznil důležitost budoucí úzké spolupráce s Ukrajinou. Zejména co se týče dopravy. Podle něj bychom neměli očekávat žádné rychlé odblokování spojení s Ruskem nebo Běloruskem. Ukrajina je proto příležitostí k vytvoření spojovacího uzlu v Kyjevě s dalšími postsovětskými zeměmi. Tím spíše, že podle Sechtera mohou vytvoření takové sítě propojení finančně podpořit orgány Evropské unie.
– Je nutné rekonstruovat „Visegrád“ a rozšířit blok o další země regionu, s Ukrajinou v popředí. I to může být argument pro co nejrychlejší začlenění Ukrajiny do evropského společenství, uzavřel český diplomat.
O vzájemných vztazích mezi Polskem a Českou republikou hovořila i zástupkyně polské vlády Maria Staszkiewicz, poradkyně náměstka ministra financí.
– Žila jsem v Praze 15 let, takže tato bilaterální spolupráce je pro mě osobně velmi důležitá. Poprvé za tisíc let máme vzájemný potenciál pro rozvoj, protože v posledních dvaceti letech byla naše bilaterální spolupráce nedostatečná. Jen jsme se poznávali. Polsko a Česká republika čelí velmi podobným výzvám. Obě země patří k nejbohatším v regionu. Čeká nás však další skok – dohnat nejbohatší země tradičního Západu, v čele s Německem, uvedla Maria Staszkiewicz.
Podle jejího názoru je pro dosažení takového skokového nárůstu příjmů potřeba finanční sektor podpořit. Je nezbytný nový model financování technologické a energetické transformace. Naše země mají také velký intelektuální potenciál s důkladně vzdělanými specialisty v mnoha technických oborech.
Akcelerátor NATO DIANA funguje v Krakově s podporou polských inženýrů. Další krakovské instituce se rozhodly spojit síly a zapojit se do rozvoje sítě NATO. Jedná se o společný projekt Technologického parku v Krakově a Univerzity vědy a techniky AGH. Vyvíjejí se tam technologická řešení dvojího užití pro obranné a bezpečnostní účely.
Jak uvedla Maria Staszkiewicz, polsko-česká spolupráce je nezbytná i v oblasti kontroly klimatických změn. To platí zejména pro prevenci povodní.
Celou diskusi moderoval Mateusz Gniazdowski z Centra pro východoevropská studia Varšavské univerzity. Je také prezidentem Nadace Polsko-českého leteckého svazu (PCAA). Působil také jako polský velvyslanec v České republice.
Podívejte se na reportáž z debaty „Spolupráce v srdci Evropy“:
„Takiej szansy Polska nie miała od tysiąca lat“. Razem z Czechami możemy dogonić Niemcy.
Czechy i Polska – czy więcej między tymi krajami współpracy, czy konkurencji? Pytanie to szczególnie dotyczy gospodarki. Obydwa państwa mają bardzo podobne stanowisko w kwestii pomocy Ukrainie. Oba kraje współpracują ze sobą w ramach Grupy Wyszehradzkiej. Czesi zaczęli zmieniać swój stosunek do Polski – z dystansu i ironii, na podziw. O tych sprawach dyskutowano na panelu „Współpraca w centrum Europy“ w trakcie Europejskiego Kongresu Gospodarczego.
Krzysztof Szczepanik Dodano: 18 maja 2025 20:00
- Polsko-czeskie kontakty są osią współpracy środkowoeuropejskiej. Tak sądzą paneliści uczestniczący w Europejskim Kongresie Gospodarczym.
- Według uczestników panelu „Współpraca w centrum Europy“ motorem technologicznego rozwoju regionu może być przemysł zbrojeniowy.
- Ukraina powinna być włączona do struktur Grupy Wyszehradzkiej. To by oznaczało ostateczne i szybsze wejście tego kraju do Unii Europejskiej.
Břetislav Dančak, ambasador Republiki Czeskiej w Polsce, przypomniał o utrudnieniach w rozwoju kontaktów polsko-czeskich w ostatnich latach.
– Na początek była pandemia – mówił Dančak. – To kryzys, który uderzył w otwartość gospodarki. Po pandemii przyszła agresja rosyjska na Ukrainę. Te kłopoty jednak nie wpłynęły znacząco na nasze wzajemne stosunki gospodarcze. Wspólne wsparcie Ukrainy umocniło polityczne więzi. Jednym z atrybutów tej współpracy jest wzrastający poziom wzajemnych inwestycji. Istotna jest też wzajemna wymiana handlowa. To już 36 mld euro rocznie. Polska i Czechy są dla siebie wzajemnie drugim partnerem gospodarczym.
Dančak przypomniał również, iż pierwszy samochód w cesarstwie austro-węgierskim powstał właśnie w Czechach. To by dowodziło zaawansowaniu technologicznemu jego kraju. Czechy odchodzą obecnie od energetycznej monokultury węglowej. W roku 2050 połowa energii w tym kraju ma pochodzić z siłowni atomowych. Już teraz jest to ok. 40 proc.
Ambasador widzi więc konieczność współpracy pomiędzy specjalistami – atomistami z Polski i Czech. Jak podkreślił, bycie inżynierem w tej specjalności to wybór na całe życie. Każdego więc specjalistę należy efektywnie wykorzystać. Zdaniem Břetislava Dančaka kształcenie specjalistów to przyszłościowa decyzja dla każdego państwa. Im więcej wysoko wykwalifikowanych specjalistów, tym większa pewność, że nikt w przyszłości nie będzie już w Czechach czy Polsce szukał taniej siły roboczej.
Z kolei Vit Dostal, dyrektor wykonawczy w czeskim Stowarzyszeniu Spraw Międzynarodowych (AMO), bardzo liczy na to, że Grupa Wyszehradzka dostanie nowy impuls do działania w związku z polską prezydencją w Unii.
– Mamy co prawda różne punkty widzenia w gronie państw grupy, ale ona ciągle istnieje. Obecnie polega to na intensywnych kontaktach bilateralnych. Odbywają się choćby cykliczne spotkania przedstawicieli władz Polski i Czech. Wyzwania obecnych czasów to sprawy inwestycji w obronność oraz cyfryzacja – podkreślił Vit Dostal.
Kontakty międzyludzkie fundamentem dalszej współpracy
Według niego Polska stała się dla Czechów krajem, o którym się mówi z sympatią. Czescy studenci chętnie wybierają jako miejsce kształcenia polskie uczelnie. Podobnie jak Polacy, którzy chcieliby się uczyć w Czechach. Pomagać ma w tym rozbudowywany system stypendialny.
O kontaktach na poziomie społeczeństw mówił również Adam Eberhardt, wicedyrektor Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. Zgodził się on z Vitem Dostalem, że bardzo ważny jest wzrost wzajemnego ruchu osobowego pomiędzy Polską i Czechami.
– Szczególnie istotne jest to, że czescy turyści odkryli Polskę jako kraj własnych urlopów. Trzeba ten trend utrzymywać, rozbudowując połączenia drogowe i kolejowe – mówił.
Relacje międzyludzkie w kontaktach polsko-czeskich za bardzo ważne uważa także Martin Ehl, analityk dziennika „Hospodařske noviny“ (jedna z trzech głównych gazet codziennych w Czechach). Według niego fundamentem tej współpracy jest rozwijanie wzajemnych połączeń transportowych.
– Infrastruktura powinna być zintegrowana. Tak by każda droga w Polsce miała swój ciąg dalszy w Czechach. O tym, że kraje nasze czeka bliższa integracja, świadczy nawet mój rodzinny przykład – córka planuje studia w Polsce. Polskie uczelnie we Wrocławiu cieszą się dużym mirem wśród młodych Czechów. Na dodatek wielu Czechów kupuje domy koło Raciborza. A ci majętniejsi nabywają apartamenty nad polskim wybrzeżem Bałtyku – podkreślił ekspert.
Wpływ sytuacji międzynarodowej na dwustronne stosunki
Według Adama Eberhardta polaryzacja społeczna w krajach europejskich i nawet USA przekłada się na stosunki międzynarodowe. Jako najbardziej rażący przykład Eberhardt wymienił choćby wzajemne postrzeganie się Polaków i Węgrów. Kiedyś relacje były serdeczne, teraz wieje chłodem i nieufnością, nawet na „międzyludzkim“ poziomie.
– Doszło nawet do odwołania na konsultacje ambasadorów z Budapesztu i Warszawy – podkreśla Eberhardt. – Nie wiadomo też, jak na te kontakty w naszym regionie Europy wpłyną wyniki jesiennych wyborów w Czechach oraz prezydenckiej elekcji w Rumunii. Mam jednak nadzieję, że te relacje będą ewoluowały w kierunku pozytywnym. Bo nawet jeśli polityka nas poróżni, to jest wiele wspólnych interesów.
Gospodarka podstawą integracji środkowoeuropejskiej
Michal Kořan, prezes zarządu Global Arena Research Institute (GARI) oraz przewodniczący Rady Programowej Polsko-Czeskiego Towarzystwa Lotniczego (PCAA), podkreślał potrzebę synergii gospodarczej pomiędzy krajami. Przy czym dostrzegł jednak możliwość nie tylko współpracy, ale i konkurencji.
– W Europie wraca temat nacjonalizmów gospodarczych. To już są trendy ogólnoświatowe – mówił Koran. – Najwięcej konkurencji widzę w rozwoju technologii produkcyjnych. Tu wielką rolę odgrywa rozwój sztucznej inteligencji. Szczególne znaczenie będzie to miało w najbardziej zaawansowanych technologicznie procesach – lotnictwie, energetyce atomowej.
Jan Sechter, czeski dyplomata, ambasador Republiki Czeskiej w Polsce w latach 2008-2013, widzi pozytywną rolę procesów integracyjnych w środkowej Europie dla struktur Wyszehradzkich.
– Jestem zwolennikiem współpracy regionalnej. Jeśli więc zbudujecie Centralny Port Komunikacyjny, to będzie on oddziaływał na cały region. Konieczne będą połączenia kolejowe, drogowe czy też lotnicze poszczególnych krajów z polskim CPK – zaznaczył dyplomata.
Sechter podkreślał, że ze współpracy nie należy wykluczać Amerykanów. To jest, według niego, wspólna opinia wszystkich krajów Grupy Wyszehradzkiej. Jednocześnie, jak dodał, im bardziej te kraje będą występować wspólnie wobec administracji waszyngtońskiej, tym silniejsza będzie ich pozycja.
Ukraina kluczem do rozwoju współpracy regionalnej
Mówiono też o konieczności włączenia do współpracy Ukrainy. Adam Eberhardt podkreślił, że jeśli mówimy o uczestnictwie w odbudowie ukraińskiej substancji gospodarczej, to trzeba pamiętać, iż w Ukrainie inwestycje są potrzebne od zaraz. Choćby w zdewastowany system energetyczny.
– Głównym hubem tej pomocy pozostaje Polska. Odbudowa ukraińskiej gospodarki to także wielka szansa dla biznesu polskiego, jak i czeskiego – mówił wicedyrektor Studium Europy Wschodniej.
Jak podkreślił, wielką pomocą dla inwestycji biznesowych jest także polski Bank Gospodarstwa Krajowego oraz polski system ubezpieczeń – KUKE.
– Oczywiście firmy polskie i czeskie nie są jakimiś gigantami. Dlatego też w walce o zlecenia trzeba będzie się podpierać gwarancjami rządowymi, jak i zajmować miejsca na placach budów w regionach przygranicznych – mówił Adam Eberhardt.
Podobnego zdania jest Martin Ehl. Uważa on, że obecnie podstawą rozwoju gospodarczego Polski oraz Czech może być przemysł obronny. Na dodatek ta dziedzina może działać w ścisłej kooperacji z bardzo rozwiniętym przemysłem zbrojeniowym Ukrainy. W Polsce 90 proc. tego przemysłu jest w rękach państwa. W Czechach na odwrót – 90 proc. zbrojeniówki znajduje się w rękach prywatnych firm. To nie przeszkadza w dobrych, wspólnych interesach. Jednym z nich jest współdziałanie z sektorem zbrojeniowym Słowacji.
– To dziwna konstrukcja – mówił komentator. – Polska dostarcza amunicję do Ukrainy, która jest formalnie importowana z Czech, ale fizycznie produkują ją fabryki na Słowacji.
Także Jan Sechter podkreślał wagę przyszłej, ścisłej współpracy z Ukrainą. Szczególnie w kwestii transportu. Według niego nie należy oczekiwać szybkiego odblokowania połączeń do Rosji czy Białorusi. Ukraina jest więc szansą na tworzenie w Kijowie węzła połączeniowego z innymi krajami poradzieckimi. Tym bardziej, że tworzenie takiej siatki połączeń może zdaniem Sechtera być wsparte finansowo przez organy Unii Europejskiej.
– Trzeba niezbędnie zrobić rekonstrukcję „Wyszehradu“, rozszerzając blok o inne kraje regionu, z Ukrainą na czele. To może także być argument do najszybszego z możliwych włączenia Ukrainy do wspólnoty europejskiej – podsumował czeski dyplomata.
O wzajemnych relacjach między Polską a Czechami mówiła też przedstawicielka polskiego rządu Maria Staszkiewicz, doradczyni wiceministra finansów.
– Mieszkałam 15 lat w Pradze, czyli ta współpraca bilateralna jest dla mnie bardzo ważna osobiście. Po raz pierwszy od 1000 lat mamy wzajemny potencjał na rozwój, bo w ostatnich dwudziestu latach nasza współpraca bilateralna była niewystarczająca. Dopiero się poznawaliśmy. Przed Polską i Czechami stoją bardzo podobne wyzwania. Oba państwa należą do najbogatszych w regionie. Czeka nas jednak kolejny skok – dorównanie najbogatszym państwom tradycyjnego Zachodu, z Niemcami na czele – mówiła Maria Staszkiewicz.
Jej zdaniem, by mieć szansę na taki skok dochodów, trzeba wesprzeć sektor finansowy. Niezbędny jest bowiem nowy model finansowania transformacji technologicznej i energetycznej. Nasze kraje mają także wielki potencjał intelektualny, wykształconych gruntownie specjalistów w wielu dziedzinach technicznych.
W Krakowie funkcjonuje – przy wsparciu polskich inżynierów – NATO-owski akcelerator DIANA. Inne krakowskie instytucje zdecydowały się połączyć siły, aby przyłączyć się do rozwoju sieci NATO. To wspólne dzieło Krakowskiego Parku Technologicznego oraz Akademii Górniczo-Hutniczej. Tam są opracowywane rozwiązania technologiczne o podwójnym zastosowaniu, na potrzeby obronności i bezpieczeństwa.
Jak stwierdziła Maria Staszkiewicz, niezbędna jest także współpraca polsko-czeska przy opanowywaniu zmian klimatycznych. Szczególnie dotyczy to przeciwdziałaniu powodzi.
Całość dyskusji moderował Mateusz Gniazdowski ze Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. Jest on także prezesem Fundacji Polsko-Czeskie Towarzystwo Lotnicze (PCAA). Był także ambasadorem Polski w Republice Czeskiej.
Zobacz relację z debaty „Współpraca w centrum Europy“: