PL/CZ informace – zákony – předpisy – pozvánky a pod. CZ/PL informacje – ustawy – przepisy – zaproszenia itp.
Ekonomický pesimismus slábne. Výrazné zlepšení ve třech odvětvích.*
Gaśnie pesymizm w gospodarce. W trzech branżach znacząca poprawa.*
Polsko je na vrcholu žebříčku nejvyšších cen elektřiny.*
Polska na podium pod względem najwyższych cen prądu.*
Ekonomický pesimismus slábne. Výrazné zlepšení ve třech odvětvích.
Zdroj: https://businessinsider.com.pl/gospodarka/gasnie-pesymizm-w-gospodarce-w-trzech-branzach-znaczaca-poprawa/gjrghc1, Autor: Jacek Frączyk
Před několika dny ministr financí vyjádřil potěšení nad vysokým tempem růstu v průmyslu a ve středu Ústřední statistický úřad (GUS) zveřejnil další data, která mohou optimismus zvýšit. Průzkumy ekonomického klimatu ukazují meziroční zlepšení v odvětvích, jako je průmysl a obchod. Hotelové a restaurační služby se navíc zotavují z hluboké deprese a zaznamenaly nejvyšší nárůst nálady za rok ze všech ekonomických odvětví.
Pesimismus stále převládá ve většině ekonomiky, ale říjnové průzkumy ukázaly, že negativní nálada se zmenšuje, tedy ve srovnání se stejným obdobím loňského roku. V porovnání se zářím se objevuje jiný obraz, ale toto je každoročně konzistentní pozorování. Například v posledních 10 letech došlo v tomto odvětví k významnému zlepšení mezi zářím a říjnem pouze v roce 2013, takže sezónní faktory mají v říjnu významný dopad. Proto je třeba věnovat větší pozornost ročním než měsíčním srovnáním.
Podle údajů Ústředního statistického úřadu (GUS) se celková ekonomická situace odvětví podle sezónně neočištěných dat meziročně zlepšila o 2 procentní body, ačkoli zůstává pesimistická na -8 bodech (na stupnici od -100 do +100). Hnací silou tohoto zlepšení byl průmysl počítačů, elektroniky a optických produktů, což může souviset s vládními výdaji na obranu. Index dosáhl v říjnu 9,5 bodu, což je meziroční nárůst o ohromujících 10,1 procentního bodu.
Největší zlepšení však bylo pozorováno v mediálním sektoru. V sektoru „vysílání volně dostupných a předplacených programů“ dosáhl index v říjnu velmi vysoké úrovně 29,4 bodu, což představuje nárůst o 29,9 bodu ve srovnání se stejným měsícem loňského roku. Týká se to předplacených programů, jako jsou služby streamování videa, nebo volně dostupných programů? Výzkum to bohužel nenaznačuje.
Významný růst zaznamenal i sektor údržby budov a krajinářství, kde se index meziročně zvýšil o ohromujících 13,5 procentního bodu na +7,2 bodu. Pojišťovnictví také vidí realitu a budoucnost pozitivněji než před rokem, kde se index meziročně zvýšil o 11,5 procentního bodu na ohromujících 37,2 bodu. Ve skutečnosti je na tom nejlépe ze všech ostatních sektorů ekonomiky. Mezi hlavními ekonomickými sektory zaznamenaly meziroční ekonomické zlepšení následující sektory: ubytování a stravování (meziroční nárůst o 8,1 procentního bodu na -1,2 bodu), administrativní služby (meziroční nárůst o 6,4 procentního bodu na 5,1 bodu), profesní, vědecký a technický průmysl (meziroční nárůst o 4,3 procentního bodu na 4,5 bodu), doprava a skladování (+2,1 procentního bodu na -2,3 bodu) a finance a pojišťovnictví (+1,5 procentního bodu na 23,6 bodu). Realita má i druhou stranu.
Kultura, koks a paliva na poklesu
Nálada v sektoru kultury a zábavy výrazně oslabila, protože ačkoli je index na 12 bodech nad nulou, meziročně klesl o ohromujících 15,4 bodu. Ekonomické klima v koksárenském (JSW) a ropném (PKN Orlen) průmyslu se také negativně mění, index v říjnu klesl na -9,1 bodu, což představuje meziroční pokles o 8,9 procentního bodu. Sektor nemovitostí také oslabuje (meziročně -1,5 procentního bodu), ačkoli zůstává pozitivní (6,2 bodu). Největší meziroční změny byly zaznamenány výše, ale nejhorší nálada je v sektoru oděvní výroby s indexem podnikatelského klimatu -18,6 bodu, což je meziroční pokles o 2,8 procentního bodu. Dalšími nejhůře fungujícími odvětvími jsou kožešinový průmysl (-15,7 bodu), kterému byl z pochopitelných důvodů Sejmem zakázán provoz v Polsku, a kovoprůmysl (rovněž -15,7 bodu). Ten trpí sníženými objednávkami z automobilového sektoru, ale také vysokými cenami elektřiny. V případě výroby kovů pozorujeme meziroční pokles ukazatele ekonomického klimatu až o 6,8 procentního bodu.
Gaśnie pesymizm w gospodarce. W trzech branżach znacząca poprawa.
Źródło: https://businessinsider.com.pl/gospodarka/gasnie-pesymizm-w-gospodarce-w-trzech-branzach-znaczaca-poprawa/gjrghc1, Autor: Jacek Frączyk
Parę dni temu minister finansów cieszył się z wysokiej dynamiki wzrostu w przemyśle, a już w środę GUS podał kolejne dane, które mogą przymnożyć optymizmu. Z badań koniunktury gospodarczej widać poprawę w skali roku m.in. w przemyśle i handlu. Co więcej, usługi hotelarskie i restauracyjne wydobywają się z głębokiego dołka i odnotowały najwyższy skok nastrojów w ciągu roku wśród sektorów gospodarki.
W większości gospodarki wciąż panuje pesymizm, ale październikowe badania pokazały, że złe nastroje się wykruszają, tzn. jeśli porównać z analogicznym okresem ub.r. Odmienny obraz wyłania się przy porównywaniu z wrześniem, ale to obserwowane jest regularnie co roku. Na przykład w przemyśle na przestrzeni ostatnich 10 lat tylko w jednym 2013 r. doszło do poprawy koniunktury między wrześniem a październikiem, więc czynnik sezonowy oddziałuje w październiku bardzo mocno. Większą uwagę w związku z tym należy wiązać z porównaniem rocznym niż miesięcznym.
I tak z danych GUS wynika, że w całym przemyśle koniunktura według danych niewyrównanych sezonowo poprawiła się rok do roku o 2 pkt proc. choć nadal jest w obszarze pesymizmu na poziomie -8 pkt (skala od -100 do +100). Motorem koniunktury była tu branża produkcji komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych, co może mieć związek z wydatkami państwa na zbrojenia. Wskaźnik wyniósł tu w październiku 9,5 pkt. i był wyższy o aż 10,1 pkt proc. rok do roku.
Największa poprawa to jednak przypadek mediów. W branży o nazwie „nadawanie programów ogólnodostępnych i abonamentowych“ wskaźnik jest w październiku na bardzo wysokim poziomie 29,4 pkt co oznacza wartość o aż 29,9 pkt wyższą niż rok temu w analogicznym miesiącu. Czy chodzi tu o programy abonamentowe takie jak serwisy streamingu wideo, czy te ogólnodostępne? Tego niestety w badaniach nie wskazano.
Wysoki wzrost odnotowała jeszcze branża utrzymania czystości w budynkach i zagospodarowania terenu, bo tu wskaźnik wzrósł rok do roku o aż 13,5 pkt proc. do +7,2 pkt. Lepiej niż rok temu rzeczywistość oraz przyszłość postrzega też branża ubezpieczeniowa, w której wskaźnik poszedł w górę o 11,5 pkt proc. rok do roku do aż 37,2 pkt. Czuje się ona zresztą najlepiej wśród wszystkich innych branż w gospodarce.
Z głównych sektorów gospodarczych poprawę koniunktury rok do roku odczuły: zakwaterowanie i gastronomia (wzrost o 8,1 pkt proc. rdr do -1,2 pkt), usługi administrowania (+6,4 pkt proc. rdr do 5,1 pkt), branża profesjonalna, naukowa i techniczna (+4,3 pkt proc. rdr do 4,5 pkt), transport i magazynowanie (+2,1 pkt proc. do -2,3 pkt) oraz finanse i ubezpieczenia (+1,5 pkt proc. do 23,6 pkt). Jest też i druga strona rzeczywistości.
Kultura, koks i paliwa w negatywnej stronie
Dużego osłabienia doznały nastroje w branży kultury i rozrywki, bo choć wskaźnik jest powyżej zera na poziomie 12 pkt, to spadł on rok do roku o aż 15,4 pkt.
W negatywną stronę zmienia się też koniunktura w branży produkcji koksu (JSW) i ropy naftowej (PKN Orlen), bo w październiku wskaźnik zszedł na poziomy ujemne do -9,1 pkt, spadając o 8,9 pkt proc. rok do roku.
Osłabia się też koniunktura w sektorze obsługi nieruchomości (-1,5 pkt proc. rdr), choć nadal jest pozytywna (6,2 pkt).
Wyżej podaliśmy największe zmiany na minus rok do roku, ale najgorsze nastroje panują jednak w sektorze produkcji odzieży z wskaźnikiem koniunktury na poziomie -18,6 pkt, gorszym o 2,8 pkt proc. rok do roku. Na kolejnych miejscach branż z najgorszymi nastrojami są: ze zrozumiałych powodów branża futrzarska (-15,7 pkt), której właśnie ustawą Sejmu zakazano działalności w Polsce oraz branża produkcji metali (również -15,7 pkt). Ta ostatnia cierpi przez zmniejszone zamówienia od sektora motoryzacyjnego, ale też przez wysokie ceny energii elektrycznej. W przypadku produkcji metali mamy do czynienia z obniżeniem wskaźnika koniunktury o aż 6,8 pkt proc. rdr.
Polsko je na vrcholu žebříčku nejvyšších cen elektřiny.
Pouze v České republice jsou ceny elektřiny, upravené o kupní sílu, vyšší než v Polsku. Naše země také zaznamenala třetí nejvyšší nárůst nominálních cen. A existují země, kde ceny elektřiny v průběhu roku klesly.
Navzdory vládním opatřením si ceny elektřiny v Polsku vybírají na občanech těžkou daň. Ačkoli se jako příčiny často uvádějí globální faktory, rozdíly v zátěži domácností a rozsahu růstu cen elektřiny se mezi zeměmi Evropské unie výrazně liší.
Ceny elektřiny v Polsku a EU. Nová data Eurostatu
„V první polovině roku 2025 zůstala průměrná cena elektřiny pro domácnosti v EU převážně stabilní na úrovni 28,72 EUR za 100 kWh, po poklesu o 0,5 % ve srovnání s druhou polovinou roku 2024,“ oznámil ve středu Evropský statistický úřad.
Eurostat poznamenává, že se jedná o pokračování období cenové stability, ale zároveň připouští, že ceny elektřiny jsou stále výrazně nad úrovní před krizí z roku 2022.
Nominálně byly v první polovině roku 2025 nejvyšší ceny elektřiny zaznamenány v Německu (38,35 EUR za 100 kWh), následované Belgií (35,71 EUR) a Dánskem (34,85 EUR). Nejnižší ceny byly zaznamenány v Maďarsku (10,40 EUR), na Maltě (12,44 EUR) a v Bulharsku (13 EUR).
Významné rozdíly jsou patrné i při porovnání nárůstu cen za posledních 12 měsíců. Polsko patří mezi země EU s největším nárůstem cen.
„Ve srovnání s první polovinou roku 2024 byl zaznamenán výrazný nárůst cen v Lucembursku (+31,3 %), Irsku (+25,9 %) a Polsku (+20 %),“ uvádí Eurostat.
Zároveň mnoho zemí bylo mnohem efektivnější v omezování růstu cen a některé dokonce zaznamenaly pokles cen. Nejvyšší nárůst byl zaznamenán ve Slovinsku (-13,1 %), Finsku (-9,8 %) a na Kypru (-9,5 %).
Ceny energií v Polsku a EU, očištěné o kupní sílu
Polsko se také řadí mezi země EU, pokud jde o ceny elektřiny očištěné o kupní sílu, které se v jednotlivých zemích liší. „Vyjádřeno podle standardu kupní síly (PPS) byly ceny elektřiny nejvyšší pro domácnosti v České republice (39,16), Polsku (34,96) a Itálii (34,4),“ uvádí Eurostat.
Uvedení cen energií ve standardu kupní síly (PPS) znamená, že hodnoty byly převedeny tak, aby zohledňovaly rozdíly v cenových hladinách a kupní síle v jednotlivých zemích. To umožňuje porovnání skutečných nákladů na energii mezi zeměmi bez ohledu na rozdíly v měnách, mzdách nebo celkových životních nákladech.
Naproti tomu nominální cena energie je jednoduše skutečná cena uvedená na účtu, uvedená v eurech, zlotých nebo jiné měně, bez jakýchkoli úprav. Jinými slovy, nominální cena nám říká, kolik platíme, zatímco cena PPS ukazuje, kolik tento výdaj představuje pro průměrného obyvatele dané země, a umožňuje lépe pochopit, zda je energie v dané zemi relativně drahá nebo levná v porovnání s životní úrovní.
Polska na podium pod względem najwyższych cen prądu.
Tylko w Czechach ceny prądu z uwzględnieniem siły nabywczej pieniądza są wyższe niż w Polsce. Nasz kraj zanotował też trzeci najwyższy wynik pod względem wzrostu nominalnych cen. A są kraje, gdzie w ciągu roku ceny energii elektrycznej spadły.
Mimo działań rządu ceny energii elektrycznej w Polsce dają się mocno we znaki obywatelom. Choć wśród przyczyn często podawane są czynniki globalne, różnice w obciążeniach gospodarstw domowych i skali wzrostu cen prądu mocno różnią się pomiędzy krajami Unii Europejskiej.
Ceny prądu w Polsce i UE. Nowe dane Eurostatu
„W pierwszej połowie 2025 r. średnia cena energii elektrycznej dla gospodarstw domowych w UE pozostała w dużej mierze stabilna i wyniosła 28,72 euro za 100 kWh, po spadku o 0,5 proc. względem drugiej połowy 2024 r.“ — informuje w środę europejski urząd statystyczny.
Eurostat zaznacza, że jest to kontynuacja okresu stabilności cen, ale też przyznaje, że ceny energii elektrycznej nadal znacznie przewyższają poziomy sprzed kryzysu z 2022 r.
Nominalnie w pierwszym półroczu 2025 r. najwyższe ceny energii elektrycznej odnotowano w Niemczech (38,35 euro za 100 kWh), a następnie w Belgii (35,71 euro) i Danii (34,85 euro). Natomiast najniższe ceny były na Węgrzech (10,40 euro), Malcie (12,44 euro) i w Bułgarii (13 euro).
Wielkie różnice widoczne są też, jeśli porównamy, jak wzrosły ceny w skali ostatnich 12 miesięcy. Na podium krajów UE z największymi podwyżkami jest Polska.
„W porównaniu z pierwszym półroczem 2024 r. odnotowano znaczne wzrosty cen w Luksemburgu (+31,3 proc.), Irlandii (+25,9 proc.) i Polsce (+20 proc.)“ — wylicza Eurostat.
W tym samym czasie wiele krajów potrafiło znacznie lepiej powstrzymywać podwyżki, a w niektórych nawet doszło do spadków cen. Największe odnotowano w Słowenii (-13,1 proc.), Finlandii (-9,8 proc.) i na Cyprze (-9,5 proc.).
Ceny energii w Polsce i UE z uwzględnieniem siły nabywczej pieniądza
Polska jest też na podium w UE pod względem ceny energii elektrycznej z uwzględnieniem siły nabywczej pieniądza, która jest różna w poszczególnych krajach. „W ujęciu standardu siły nabywczej (PPS) ceny energii elektrycznej były najwyższe dla gospodarstw domowych w Czechach (39,16), Polsce (34,96) i we Włoszech (34,4)“ — wskazuje Eurostat.
Podanie cen energii w ujęciu standardu siły nabywczej, czyli PPS, oznacza, że wartości zostały przeliczone z uwzględnieniem różnic w poziomie cen i sile nabywczej pieniądza w poszczególnych krajach. Dzięki temu można porównywać realny koszt energii między państwami, bez względu na różnice w walutach, wynagrodzeniach czy ogólnych kosztach życia.
W przeciwieństwie do tego nominalna cena energii to po prostu rzeczywista cena widoczna na rachunku, podana w euro, złotówkach czy innej walucie, bez jakiejkolwiek korekty. Innymi słowy, nominalna cena mówi, ile płacimy, a cena w PPS ukazuje, jak dużym obciążeniem jest ten wydatek dla przeciętnego mieszkańca danego kraju i pozwala lepiej zrozumieć, czy energia jest tam relatywnie droga, czy tania w odniesieniu do poziomu życia.